Civitas Opolini. 1170 lat istnienia.

Opolini ( polski : Opolanie ; Czech : Opolané ; niemiecki : Opolanen ) było państwem słowiańskiego plemienia, które mieszkało w regionie górnej Odry . Ich głównym fortem (Gord) było Opole. Zostało ono wymienione w zapisce Geografa Bawarskiego pod nazwą Opolini , jako jeden z siedmiu civitates- państwowości plemion żyjących w Śląsku. Pozostałe sześć civitates to: Dziadoszanie , Golęszyce , Ślężanie , Trzebowianie , Bobrzanie i Lupiglaa (często utożsamiany z Głubczycami).
Descriptio civitatum et regionum ad septentrionalem plagam Danubii (po. Opis grodów i ziem z północnej strony Dunaju) to notatka spisana około roku 845 w Ratyzbonie dla Ludwika Niemca, odkryta w bibliotece elektora bawarskiego, w księdze z XII w., przez hrabiego de Buat, ministra pełnomocnego Ludwika XV, który ogłosił ją drukiem w 1772.

Rok 845 n.e. lub 884 n.e. to okres kiedy pada wzmianka o państweku plemiennym, być może polis, w Geografie Bawarskim. Państwo to ze stolicą w Opolu kontrolowało 20 twierdz lub fortec.

Opolini civitates XX

Fragment oryginalnego tekstu Geografa bawarskiego o śląskich plemionach z 884r.

[...] Sleeazane , civitates XV, Lunsizi, civitates XXX , Dadosesani, civitates XX , Milzane, civitates , XXX , Besunzane , civitates II, Verizane, civitates X , Fraganeo , civitates XL , Lupiglae, civitates XXX , Opolini , civitates XX , Golensizi, civitates V. 

W powyższym tekście wymienione są dokładne dane dotyczące plemion czeskich, łużyckich oraz śląskich z podaniem dokładnej liczby civitates czyli okręgów grodowych. Po głębszych rozważaniach znawców tej tematyki można zasugerować , że plemiona Opolini to Opolanie, Golensizi to Gołężycy oraz Lupiglaa to Łupi Głowy lub Głupie Głowy tworzyły zamkniętą całość terytorialną i zapewne polityczną. 

Ich jedność jest bowiem całkowita i oczywista ze względu na położenie, warunki naturalne oraz przesiekę śląską stanowiącą granicę między śląskimi plemionami północno–zachodnimi a trzema plemionami południowo–wschodnimi. Granice stanowiły tutaj naturalne przeszkody naturalne od południa - góry i wzniesienia, zaś od północy, zachodu i wschodu lasy i puszcze. Te ostatnie, gęste i zwłaszcza na wschodnim brzegu Odry. (reprodukcja za Norbert Mika - Dzieje ziemi raciborskiej, Kraków 2010.

Piszący w połowie IX wieku anonimowy autor źródła, zwanego powszechnie Geografem bawarskim , wśród plemion żyjących na wschód od Łaby i na północ od Dunaju wymienił między innymi Opolan, którzy, według jego wiedzy, mieli posiadać 20 nieziden - tyfikowanych grodów ( Opolini civtates XX ). Plemię to wspomniane zostało pomiędzy Ślężanami a Gołęszycami i właśnie gdzieś pośrodku, między Wrocławiem a Raciborzem, należy go umiejscawiać. 

(fragment, za Anna Pobóg- Lenartowicz)

opis wg: http://www.skladnica-gornoslaska.pl/index.php?go=Geograf )

Opole w 1680 roku – zamek piastowski na wyspie „Ostrówek” (kopia okładki "Opole do 1863" F. Idzikowski.)
wg folwark.org

Opolini- ta nazwa wywodzi się od słowiańskiego terminu Opole, które oznaczało konkretną formę samorządu używanego wśród Słowian zachodnich. Nazwa "Opolanie" pochodzi od słowiańskiego słowa "opole", co znaczyło pewną formę samorządu w grodzie. (Od plemienia Opolanie pochodzi nazwa dzisiejszego miasta – Opola). W skład "opola" wchodziło 10 osób – członków starszyzny plemiennej, które zarządzały grodem. Na Opolszczyźnie znajdowało się 20 grodów Opolan m.in. w Toszku czy w Opolu.Wczesne średniowieczne opole przekształcono w formę administracyjną stosowaną we wczesnym średniowieczu  głównie do zbierania podatków.

Organizacja
Opole obejmowało głównie chłopów (książęcych dziedziców) oraz drobnych rycerzy; poszczególne rodziny gospodarowały oddzielnie, jednak wspólnie korzystały m.in. z pastwisk, lasów i wód. W okresie wczesnofeudalnym opole stanowiło najniższą terytorialną jednostkę administracyjno-podatkową. Mieszkańcy zobowiązani byli wobec władzy do dostarczania daniny na rzecz księcia. We wczesnym państwie polskim administracyjnie opola były podokręgami nadrzędnych nad nimi kasztelanii.

Władzę w opolu sprawowała starszyzna plemienna zwana starcami, która była wybierana z jego mieszkańców. Jej zadaniem było wydawanie wyroków oraz decyzji w zgodzie z prawem zwyczajowym jakie obowiązywało we wspólnocie plemiennej. Decyzje wymagające akceptacji całej społeczności podejmowano na Wiecach, w których starszyzna pełniła rolę doradczą. Starców powoływano jako świadków również w sporach granicznych. W razie popełnienia zbrodni opole musiało ścigać winnego. Przestępcę skazywano lub wykluczano z plemienia skazując go na banicję - wygnanie poza granice opola.

Gdy wybuchła wojna, opola łączyły się ze sobą i razem wystawiały oddział do obrony swych terenów. Oddział ten jednak nie mógł być przyłączony do wojsk książęcych czy też innego władcy, gdyż był zobowiązany tylko do obrony własnego "terytorium".

Opole opolskie
Według Geografa Bawarskiego civitas Opolini posiadał 20 twierdz, które się później stały znane jako miasta Górnego Śląska, takie jak Opole i Toszek. Przypuszczalnie ich miejscem kultu była Góra Św. Anny. Opolanie i ich obszary zostały podbite przez Wielkie Morawy w 875 i prawdopodobnie zostały włączone do państwa wczesnych Przemyślidów w Czechach w pierwszej połowie X wieku. W 990 terytoria Opolan zostały włączone do pierwszego państwa polskiego . W związku z tym są zazwyczaj traktowane jako część plemion ziem polskich.

opr. AF na podst. Wikipedii